Coasters 1935 tot nu.
Toen rond 1935 er behoefte begon te bestaan aan schepen die zowel dienst konden doen als binnenvaartschip en als zeevarend schip in de kuststreken van noord Europa, ontstond er het metièr kustvaart. Er bloeide n.l. in die tijd een intensiefe handel op tussen de Baltische landen en de overige kuststreken van noord Europa. Er ontwikkelde zich een scheepstype wat men kustvaarder noemde. In de volksmond werd dit in het Engels vertaald als coaster. Een van de eerste scheepjes uit die tijd was de "Tubo" gebouwd in 1936.
De voornaamste lading was hout uit het Oostzee naar kustplaatsen in Engeland, maar ook naar Nederland. Om de reizen rendabel te houden probeerde men altijd op de retourreis naar de Oostzee een lading stukgoed of b.v. een lading kolen uit New Castle, bestemd voor die omstreken mee te krijgen en zo ontstond het type raised-quaterdek coaster. Hier de "Patria" gebouwd in 1938.
Over het algemeen waren de kapiteins op deze schepen allemaal z.g. kapitein-eigenaren, slechts enkelen hadden twee of meer schepen in dienst. Toen in 1940 de oorlog uitbrak wist meer dan 90% zich op tijd uit de voeten te maken naar Engeland. Velen van hun hebben daarna een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan de evacuatie van geallieerden in Duinkerken en Le Havre, de z.g.n. "Operatie Dynamo". 
Hier een lijst van schepen en reders die zich verdienstelijk hebben gemaakt.
Abel Tasman J Bonninga Groningen. (314)
Aegir F.v.d.Laan Groningen. (400)
Alice G.Kuur Zwartsluis. (291)
Amazone J.H.Vos Hoogkerk. (250)
Antje F.Blauw Hansweert. (156)
Atlantic rederij Atlantic Groningen. (220)
Bart J.Dekker Rotterdam. (435)
Brandaris J.J.Tuil Delfzijl. (249)
Caribia C v.Wattem Delfzijl. (312)
Deneb H.Salomons Jzn Groningen. (199)
Delta A.Nieveen Delfzijl. (200)
Despatch S.Boudewijn Wolfheze. (199)
Doggersbank F.Wolthuis Hoogezand. (208)
Frisio J.Klugkist Groningen. ( 250)
Fredanja J.Hartman Haren. ( 277)
Gorecht H.Boersma Groningen. (187)
Hebe H.Lugthart Groningen. (176
Hilda G.Zoutman Delfzijl. (250)
Hondsrug H.Lenting Steendam. (227)
Horst H.Schothorst Groningen. (550)
Java Th.Groeneboom Rotterdam. (341)
Jutland J.Kuipers Groningen. (357)
Kaap Falga J.V.Eckhardt Heiloo. (378)
Lena J.Tavenier Zaandam. (383)
Oranje C.Lenten Vreeswijk. (231)
Pacific C.Tammes Groningen. (382)
Paschol K.Schipper Stadskanaal. (257)
Patria H.Groen Groningen. (343)
Pr.Juliana P.J.Balk Groningen. (198)
Reiger G.Blauw Zuidbroek. (155)
Ruga P.H.Fekkes Groningen. (175)
San Antonio Rederij Hammerstein Rotterdam. (410)
Sursum Corda F.Drijfhout Hoogezand. (199)
Tilly Tavenier Zaandam. (381)
Tiny J.de Vries Groningen. (351)
Tromp Vermaas Rotterdam. (391)
Twente H.J.Timmer Groningen. (239)
Vrede N.V.Motorsch.Flying Welhsman Rotterdam. (400)
Zeus Verdere gegevens onbekend. (???)
Tussen haakjes het aantal geèvacueerde gealieerden wat zij hebben gered. Deze lijst is ontleent aan wivonet.nl. Er bestaat ook een lijst van 21 schepen die in totaal meer dan 500 man hebben gered. Hierbij worden geen eigenaren genoemd en het gros der namen komt ook voor op de vorige lijst.
Rian 2524 geredde mannen,
Hondsrug 1455,
Patria 1400,
Hilda 1200,
Doggersbank 1200,
Horst 1150,
Twente 1139,
Friso 1002,
Lena 996,
Pacivic 945,
Fredjana 850,
Caribia 701,
Pascholl 695,
Oranje 605,
Tilly 602,
Zeus 601,
Reiger 592,
Atlantic 590,
Hebe II 515,
Jutland 505,
Lark 500,
Maritiem historicus L.L. von Munching heeft hun geschiedenis beschreven en op de Engelse versie van Wikepedia is een toevoeging op dat punt gemaakt bij het artikel "Dunkirk Evacuation". In ieder geval was de Nederlandse inbreng goed voor het redden van bijna 23000 manschappen, ook door vissersschepen en jachten
Hier de gestrande Rian. Van de hr. Piet Buijs heb ik enige aanvullende gegevens mogen ontvangen over Nederlanse coasters die een bijdrage hebben geleverd aan de "Operatie Dynamo". De hr.Buijs is machinist geweest bij rederij William Pont en bij Tavenier. Hij gaf mij de volgende informatie. Ook de Bornrif van Harm Salomons en later R.de Winter en de Depa van E.H.Paap uit Groningen zijn in deze operatie aktief geweest.
Hier dus de Bornrif. Ik waag mij maar niet meer aan cijfers want er bestaan nog meer lijsten met soms tegenstrijdige informatie. Een ieder die deze lijsten kan aanvullen zou ik willen verzoeken mij hierover te informeren via email: JacobvanderMeer@Lienward.nl. De Hebe, Horst, Lena, Sursum Corda en Twente zijn verloren gegaan bij Duinkerken. Overigens niet alleen de kustvaart maar ook de Nederlandse grote vaart heeft een belangrijke bijdrage gelevert om deze oorlog tot een goed einde te brengen. Na de oorlog werden de schepen zeewaardiger. Dit was ook nodig want de bestemmingen werden steeds verder. De rederijen in Groningen legden zich toe op de houtvaart wat de bouw van de gladdekker ten goede kwam zoals hier de "Beppie".
Maar niet alleen in Groningen, ook in Friesland en vooral ook in de Zaanstreek ging men varen met dit soort schepen.Zoals 
hier de "Tilly" uit Zaandam. Maar ladingen veranderden wat ook weer andere bestemmingen tot gevolg had vandaar dat ook de raised-quaterdekker een veel gevraagd schip werd. Bij een maatschappij in Delfzijl voeren er enige coasters met de brug in de midscheeps, dus alternatieve schepen ,omdat coasters haast standaard de brug achterop hadden.
Hier de Kroonborg met de brug midscheeps van rederij Wagenborg Delfzijl. Kolen uit b.v. New Castle en chinaklei van de Engelse zuidkust of pijpen voor de olietransport vanuit plaatsen aan de Humber, veel oud ijzer vanaf de Mersey in Engeland vaak voor Italie. Hier de Polaris ladend in Inverness,Schotland voor Italie.
Bier uit Denemarken en pootaardappelen uit Nederland vonden hun weg over heel Europa getransporteerd door deze coasters. Er was zelfs een Friese reder die op Suriname voer. Een maatschappij uit Dordrecht zag brood in het vervoer van vloeibare lading en zo ontstond de kust-tankvaart.
Ook een maatschappij uit Zaandam zag het winstgevende van het transport van vloeibare lading over zee in. Hier een van zijn modernere kusttankers, waarschijnlijk gebouwd in Duitsland in 1972
Het lucratiefe varen met die relatief kleine schepen ging uiteraard niet voorbij aan de grote maatschappijen in Holland en al snel kwamen deze op de markt vooral met het scheepstype shelterdekker. Schepen die sneller liepen en met de modernste navigatie-middelen. Dus geduchte concurrenten van de noordelijke kustvaart.
Zoals hier de Leuvehaven, na een lange reis niet meer zo goed in de verf. Het waren schepen met twee dekken en omdat het ruim boven het onderste dek gold als deklading waren het nog steeds coasters. Toen tegen het einde van de vorige eeuw het maximum van 499 BRT voor een coaster werd losgelaten opende dit de mogelijkheid tot heel andere scheepstype's.
De mooie scheepslijnen verdwenen bij het bouwen van de moderne schepen. Alles werd ten dienste gesteld van efficièntie en door de voortschrijdende technische ontwikkelingen kon men ook varen met steeds minder bemanningsleden. De motoren konden vanaf de brug worden bedient, de schepen werden uitgerust met rolluiken op de ruimen en ook de navigatiemiddelen werden steeds nauwkeuriger en gemakkelijker. Een groot voorbeeld hiervan is het GPS systeem om de positie te bepalen. Een systeem wat gebruik maakt van satelieten.
In de periode waarover in mijn boek wordt geschreven was men op volle zee afhankelijk van het onnauwkeurige radio-peilapparaat, mede gelet het weinige aantal schepen dat uitgerust was met een ,overigens zeer beperkt, radarsysteem. Onder de kust maakte men gebruik van een keep en draadvizier.
een traditionele afbeelding van de stuurhut uit die jaren. Rechts voor de telegraaf waarmee men orders gaf aan de machinekamer met daarvoor de spreekbuis naar de kapiteins-hut en de machinekamer, in het midden het roer met daarvoor de kompasketel en links dus een ouderwets radarscherm.( barkruk was gestolen uit Engelse pub.). Hier de telegraaf in de machinekamer, waarmee men orders vanuit de stuurhut kon bevestigen.
Ook hier een traditionele machinekamer uit die tijd, deze van de John V gebouwd in 1957. Hing men in de zestig à zeventiger jaren met stormweer nog soms met twee man aan het roer, nu bestuurd men het schip met een handeltje vanuit een gemakkelijke stoel.
Men heeft bijvoorbeeld de beschikking over een breedbeeld radarscherm en men kan vanuit deze stoel gebruik maken van de modernste navigatie-middelen. De ladingen werden steeds meer vervoerd in containers en uiteraard borduurden de reders hier op voort zodat de moderne vloot uitermate geschikt is voor containervervoer, maar ook voor bulkladingen.
De conclusie lijkt mij dus gerechtvaardigd dat misschien bij de huidige kustvaart het avontuurlijke maar ook het romantische van de kustvaart uit de zestiger à zeventiger jaren volledig is verdwenen. Dit is èèn van de redenen dat ik heb gemeend mijn boek "Avonturen van een stuurman" te schrijven.
De kompasroos